BONUS TEKST :
Marcipan: Kraljevski desert sa pričom
Marcipan je jedna od onih slastica koja svojim jednostavnim sastavom skriva izuzetno bogatu i zanimljivu priču. Napravljen od mljevenih badema i šećera (ili meda), marcipan je kroz historiju bio rezerviran za kraljeve, careve i posebne prilike, ali danas je dostupan svima – i dalje zadržavajući svoju auru profinjenosti.
Porijeklo: Gdje je sve počelo?
Iako se tačno porijeklo marcipana ne može sa sigurnošću utvrditi, vjeruje se da potiče iz Bliskog istoka, gdje se bademi i med koriste u slasticama već hiljadama godina. Neki izvori ga vezuju za Perziju (današnji Iran), dok drugi smatraju da su ga u Evropu donijeli Arapi preko Španije u srednjem vijeku. U Evropi je prvu veliku popularnost stekao u Siciliji i Veneciji, a zatim se proširio na njemačke i austrijske dvorove.
U srednjem vijeku, marcipan se nije smatrao običnim slatkišem – bio je lijek! U apotekama se prodavao kao sredstvo protiv umora, za poboljšanje probave i jačanje srca, jer su bademi smatrani hranom za mozak i tijelo.
Lübeck i marcipan kao kulturna baština
Njemački grad Lübeck poznat je kao jedna od marcipanskih prijestolnica. Lübecker marzipan zaštićen je kao proizvod s geografskim porijeklom, a proizvođači iz tog grada moraju poštovati stroge standarde: proizvod mora sadržavati najmanje 70% badema i ne smije imati više od 30% šećera. Taj visok udio badema daje mu bogatiji, manje sladak okus.
Kraljevska poslastica
U renesansi, marcipan je bio luksuz koji se služio samo na dvorovima. U Engleskoj, za vrijeme vladavine Elizabete I, marcipan se oblikovao u cvijeće, ptice, pa čak i minijaturne dvorce – sve ručno izrađeno. Takvi “skulpturalni deserti” služili su kao ukras na kraljevskim gozbama, ali i kao statusni simbol.
Oblici, boje i praznici
Marcipan se lako oblikuje, što ga čini idealnim za dekoracije. U mnogim evropskim zemljama, posebno u Njemačkoj, Austriji i Mađarskoj, popularno je praviti marcipanske figure – od voća, životinja do komičnih likova. Posebno je popularan u vrijeme Božića i Nove godine, kada se poklanjaju marcipanski praseti za sreću.
U Italiji, posebno na Siciliji, marcipan se koristi za pravljenje realističnog voća koje se naziva “Frutta martorana”, a koje izgleda toliko uvjerljivo da ljudi često misle da je pravo voće.
Zanimljivosti koje možda niste znali
-
Marcipan je u nekim zemljama zakonski definisan – recimo, u Njemačkoj mora sadržavati najmanje 14% badema da bi se uopće zvao marcipanom.
-
U Španiji, tradicionalni marcipan iz Toleda je UNESCO-ova nematerijalna kulturna baština.
-
Marcipan se koristi i kao sastojak u tortama, kao što je poznata njemačka Prinzregententorte, ili austrijska Mozart kugla (koja sadrži marcipan, pistaciju i čokoladu).
-
U srednjem vijeku, zbog visokih cijena badema i šećera, marcipan je bio luksuz ravan zlatu.
Marcipan nije samo slatkiš – to je komad kulturne historije, gastronomske umjetnosti i kreativnog izražavanja. U bilo kojem obliku, ostaje klasik koji osvaja generaciju za generacijom.
