Brak između krvnih srodnika u mnogim kulturama i religijama smatra se tabuom, prvenstveno zbog genetskih rizika koji se mogu pojaviti kod potomstva. Ipak, postavlja se pitanje do kojeg stepena srodstva brak među rođacima nije zabranjen, što otvara brojne dileme, naročito u kontekstu religijskih normi i zakonskih propisa. Ovaj članak se posebno bavi stavom Srpske pravoslavne crkve prema toj temi.
Jedna žena iz Srbije obratila se svešteniku sa pitanjem, iznoseći svoju dilemu: otkrila je da je u emotivnoj vezi sa muškarcem s kojim deli zajedničke pretke – tačnije, njihove čukunbabe bile su rođene sestre. Nije bila sigurna da li takav odnos podleže zabrani i da li se može smatrati incestom, te ju je zanimalo kakav je stav Crkve po tom pitanju. Odgovor koji je dobila precizno definiše pravila koja se odnose na brak između krvnih srodnika i objašnjava pod kojim uslovima takav brak može biti dopušten.
Pravila Crkve o krvnom srodstvu
Prema pravilima Srpske pravoslavne crkve, brak između osoba koje su u četvrtom stepenu krvnog srodstva ili bližem smatra se neuklonjivom smetnjom i stoga nije dozvoljen. To znači da se osobe koje su u ovom stepenu srodstva (poput brata i sestre) ne mogu venčati, jer bi to bilo okarakterisano kao incest.
S druge strane, krvno srodstvo u petom, šestom i sedmom stepenu može predstavljati uklonjivu smetnju, što znači da brak može biti dozvoljen, ali samo uz posebno odobrenje nadležnog episkopa.
Proces dobijanja dozvole za brak među rođacima
Ukoliko par koji je u petom, šestom ili sedmom stepenu krvnog srodstva želi da stupi u brak, potrebno je da podnese zvaničnu molbu episkopu, putem svog sveštenika. Sveštenik će proslediti molbu, a episkop donosi odluku o tome da li će dati blagoslov za brak. U najvećem broju slučajeva, episkop daje dozvolu ako ne postoje neki drugi ozbiljni razlozi zbog kojih bi brak bio odbijen.
Kako se računa stepen srodstva?
Stepen srodstva između dve osobe određuje se na osnovu broja generacija koje ih povezuju sa zajedničkim pretkom.
Na primer:
- Brat i sestra – drugi stepen krvnog srodstva
- Prvi rođaci (dete od strica/tetke) – četvrti stepen krvnog srodstva
- Deca prvih rođaka (drugi rođaci) – šesti stepen krvnog srodstva
- Zajednički čukundeda – osmo koleno, što znači da se više ne smatraju krvnim srodnicima
Osobe koje su u osmom kolenu (ili daljem stepenu srodstva) više ne podležu crkvenoj zabrani, jer se u tom slučaju krvno srodstvo ne smatra značajnim.
Zaključak: Do kojeg stepena je brak među rođacima dozvoljen?
Srpska pravoslavna crkva dopušta brak među osobama koje su u petom, šestom ili sedmom stepenu krvnog srodstva, ali samo uz odobrenje episkopa. Međutim, brak između osoba koje su u četvrtom stepenu krvnog srodstva ili bližem strogo je zabranjen i smatra se incestom.
Što se tiče osmog kolena i daljeg, srodstvo se više ne računa kao prepreka za brak, te takvi brakovi ne zahtevaju nikakvo posebno odobrenje.
Iako ovakva pitanja mogu delovati složeno, naročito kada su u pitanju dalji rođaci, jasno je da postoje precizna crkvena pravila koja određuju granice i uslove pod kojima brak može biti dozvoljen. Osobe koje žele da se pridržavaju crkvenih normi trebalo bi da se konsultuju sa sveštenikom kako bi donele ispravnu i informisanu odluku u skladu sa verom i tradicijom.
